مقالۀ حاضر برگزیدهای است از کتاب «نوروز در جاهلیت و اسلام» تألیف آیة الله سیدمحمّدمحسن حسینی طهرانی.
شماره چهارم
از همۀ اینها گذشته، متأسّفانه امروزه مشاهده میشود که دستهای پنهان و بعضاً آشکار، در صدد احیاء و استمرار این سنّت خرافۀ جاهلی و مقابل با سنن اسلام و روح شریعت در میان جامعۀ ما، توسّط افراد و مسئولین میباشد و در حال حرکت و پیشروی و تلاش است.
برگزاری مراسم جشن و سرور، خود ارائه دهندۀ عِلَل خویش است و با صدای رسا و بلند به همه اعلام میدارد که در چه جهت و هدف و منظوری این مراسم شکل گرفته است. بنابراین اشتباه بزرگی که بسیاری مرتکب شدهاند و راه به خطا پیمودهاند و دلیل جواز برگزاری این مراسم را به عنوان عید، وجود جهات مثبت و ممدوح همچون صلۀ رحم و دیدن آشنایان و بهجت و سرور دانستهاند، کاملاً روشن و آشکار شد؛ زیرا برگزاری و اقدام به مراسم جشن و شادی، معلول علّت غایی این قضیه است که همانا مصادفت با تحویل سال و روز نوروز است، نه اینکه خود علّت غایی و غیره برای جواز عید بودن این روز باشد، و از این جهت است که در شرع و توسّط اولیای دین مورد نهی و مذمّت و طرد قرار گرفته است
مقالۀ حاضر برگزیدهای است از کتاب «نوروز در جاهلیت و اسلام» تألیف آیة الله سیدمحمّدمحسن حسینی طهرانی.
شماره دوم
متأسّفانه امروزه درک جوانان ما از حقیقت ولایت و محوریّت آن در جمیع شئون زندگی، مخصوصاً در توجّه به ساحت مقدّس حضرت ولیّ عصر أرواحنا فداه، اندک است و در این مورد توجّه و تلاش کافی صورت نگرفته است، و صرفاً به ذکر و یاد آن بزرگوار در روزهای ولادت و امید به ظهور و دعا برای تعجیل در فرج آن حضرت بسنده میشود، و دیگر سخنی از دایرۀ معرفت و شناخت نعمات و برکات او تا سال دیگر و مناسبتی دیگر گفته نمیشود.
کتاب نوروز در جاهلیت و اسلام تحقیقی پیرامون نوروز و آداب آن در قبل و بعد از اسلام
عناوین مهم:
تحلیلی
شیوا از احیای سنّت های قومی چون یادبودها و استمرار خاطره ها و قضایای
تاریخی، تصحیح روش ها و سنّت های جاهلی توسط ادیان الهی،نکات بدست آمده از
متون و منابع مختلف پیرامون نوروز، عید از منظر ملل و اقوام مختلف
قیمت: 11500 تومان
بسم الله الرحمن الرحیم
مرحوم علاّمۀ والد ـ قدّس سرّه ـ نسبت به احیای واقعۀ غدیر و تثبیت آن در قلوب و نفوس جامعه اهتمامی بلیغ داشتند. البتّه این مسأله در همۀ اعصار بین بزرگان از اهل معرفت خصوصاً اولیای الهی و عرفای بالله، رایج و دارج بوده است و نسبت به برگزاری مراسم عید و جشن و سرور این روز عظیم، همگی قیام و اقدام مینمودند.
مرحوم والد در زمان حیات خویش، پنج روز را به عنوان ایّام غدیریّه مقرّر کرده بودند و به شاگردان و ارادتمندان خود توصیه میکردند که این پنج روز را به برگزاری مراسم جشن و سرور و دید و بازدید و زیارت خویشاوندان و اقرباء و دوستان و همسایگان و سایر مؤمنین بپردازند، و اطفال خود را نسبت به شرکت در این مراسم تشویق و ترغیب نمایند. و بحمد الله و المنّة این مقصود و منظور برآورده شد و اکنون نیز در بسیاری از شهرها حتّی کشورهای خارج نیز به این موضوع پرداخته میشود، و إنشاءالله روز به روز گستردهتر و باشکوهتر و درخشانتر خواهد شد.در کتاب «وسائل الشیعه» نقل میکند از «عیون الأخبار» عن محمّد بن بکران النقّاش عن احمد بن الحسن القطان و محمّد بن احمد بن ابراهیم المعاذی و محمّد بن ابراهیم بن اسحق المکتب کلّهم عن احمد بن سعید عن علیّ بن الحسن بن فضّال عن أبیه عن الرّضا علیه السّلام عن آبائه علیهم السّلام عن علیّ علیه السّلام:
وسائل الشیعى، ج 10، ص 313، فی کتاب الصوم باب تأکّد استحباب الاجتهاد فی العبادى؛ و نیز این حدیث شریف را مرحوم سیّد در اقبال و مرحوم حاج میرزا جواد آقا ملکی در أعمال السنى نقل نمودهاند، و در کتاب عیون أخبار الرّضا، ج2، ص 265 موجود است: [امام
رضا علیه السّلام از پدرانش از أمیرالمؤمنین علی بن أبیطالب علیهم
السّلام روایت میکنند که آن حضرت فرمود: روزی رسول خدا برای ما خطبه ایراد
میفرمود و چنین فرمودند: ای مردم! بدرستی که ماه خدا
بسوی شما میآید درحالیکه نوید برکت و رحمت و آمرزش را به همراه دارد، ماهی که از همه ماهها نزد پروردگار با فضیلتتر است و روزها و شبها و ساعات آن بر سایر روزها و شبها و ساعات ماههای دیگر برتری دارند. ماهی که برای
میهمانی پروردگار دعوت شدهاید و از جملۀ افرادی که مورد کرامت و تکریم پروردگار قرار گرفتهاند واقع شدید. نفسهای شما در این ماه تسبیح بحساب میآید و خواب شما در این ماه عبادت نوشته میشود، اعمال شما در این ماه مورد قبول حضرت حقّ و دعاهای شما به مرتبه اجابت خواهد رسید. پس با قلبی خالص و نیّتی پاک و صادق از خدا بخواهید که شما را موفّق به روزه داری و تلاوت قرآن بدارد. به تحقیق که شقی و بدبخت آن کسی است که از آمرزش الهی در این ماه باعظمت محروم گردد.
گرسنگی و عطش در این ماه شما را به یاد گرسنگی و عطش روز قیامت بیندازد. بر فقراء و تنگدستان ببخشائید، بزرگانتان را تعظیم و تکریم و زیردستان را مورد رأفت و رحمت /span> قرار دهید. ارحام و خویشان خود را صلۀ رحم کنید. زبان خود را نگه دارید و چشمان خود را از آنچه مورد سخط و غضب الهی است بپوشانید و گوشهای خود را از آنچه شنیدنش نکوهش شده است ببندید. بر یتیمان مردم رأفت کنید تا بر یتیمان شما رأفت و عطوفت ï ï کنند. و از گناهان خویش به درگاه الهی طلب مغفرت نمائید. و در اوقات نماز دستهای خود را برای دعا به پیشگاه خدا بلند کنید، و بدانید که اوقات نماز برترین اوقات است در نزد پروردگار که خدای متعال به بندگانش نظر لطف و مرحمت میاندازد. اگر او را بخوانند پاسخ میدهد و چون او را ندا کنند میپذیرد و جواب مثبت میدهد و اگر از او چیزی درخواست کنند عطا میکند و دعوت آنها را ردّ نمینماید.
ای مردم! بدانید که افعال و اعمال، جانهای شما را در بند گرفتاریها و عالم شهوات و دنیای دنیّ درآورده است، پس با طلب آمرزش از خدا آنها را رها سازید و از قید عالم شهوت بیرون آورید. آثار و پیامدهای کردار ناشایست بر پشت شما سنگینی نموده است، پس بواسطۀ سجدههای طولانی این بار گران را از دوش خود بردارید. و بدانید که خدای متعال به عزّت و جلال خود سوگند یاد کرده که نمازگزاران و سجده کنندگان را به عذاب کیفر ندهد. و به آتش دوزخ آنان را بیمناک نسازد در روزی که همه در پیشگاه حساب اعمال نزد او حاضر میشوند.
ای مردم! کسی که در این ماه روزه داری را افطار دهد مانند کسی است که بندهای را در راه خدا آزاد نموده است و تمام گناهان گذشته او مورد آمرزش قرار میگیرد. بعضی به پیامبر عرض کردند: همه ما قادر نیستیم که روزهداران را به افطار دعوت کنیم. پیامبر فرمود: تقوی را برای خود تحصیل نمائید گرچه به مقدار افطار دادن به اندازۀ تکّهای از خرما باشد یا جرعهای از آب.
ای مردم! کسی که در این ماه اخلاق خود را نیکو کند در روزی که قدمها بر بالای صراط میلرزد او جواز عبور از صراط دریافت خواهد کرد و کسی که بر غلامان و کنیزانش آسان بگیرد خدای متعال در روز بازپسین بر او آسان خواهد گرفت. و کسی که آزارش به دیگران را در این ماه کنترل نماید خداوند در روز قیامت او را مورد سخط و غضب خود قرار ندهد، و کسی که یتیمی را در این ماه گرامی بدارد خدا در روز ملاقات با بندگانش او را گرامی خواهد داشت. و کسی که ارتباط با خویشان خود را در این ماه پیوند دهد خداوند بین خود و او در روز جزا به رحمت واسعهاش پیوند برقرار نماید. و کسی که قطع رحم نماید خدا رحمتش را در روز قیامت از او دریغ نماید. و کسی که در این ماه نافلهای بخواند خداوند برائت از آتش دوزخ را برای او مینویسد. و کسی که واجبی از واجبات را ï ï در این ماه انجام دهد خدای متعال ثواب هفتاد عمل واجب در غیر این ماه برای او منظور میدارد. و کسی که در این ماه بر من درود بفرستد (اللهمّ صلّ علی محمّد و آل محمّد) خداوند کفّه ترازوی عمل او را در روزی که کفّههای ترازوی اعمال سبک است سنگین خواهد نمود. و کسی که در این ماه آیهای از قرآن بخواند مانند کسی است که یک ختم قرآن در غیر این ماه نموده است.
ای مردم! درهای بهشت در این ماه باز است، پس از خدا بخواهید تا بر روی شما نبندد. و دربهای جهنّم بر روی شما بسته است پس از خدا تقاضا کنید تا بر روی شما نگشاید. و بر دست و پای شیاطین در این ماه بند نهادهاند، پس از خدا بخواهید که آنها بر شما مسلّط نگردند.
أمیرالمؤمنین علیه السّلام فرمود: من ایستادم و عرض کردم ای رسول خدا! بهترین اعمال در این ماه چه عملی است؟
حضرت فرمودند: ای ابالحسن با فضیلتترین اعمال در این ماه دوری جستن از محرّمات الهی است؛ تا آخر حدیث.
روزه که حقیقتاً حظّ وافری از این معنی دارد در درجات اولیّۀ موادّ این تقوی قرار گرفته است. شخص روزهدار به علت کفّ نفس از شهوات و جلوگیری از افراط در لذائذ و کفّ نفس از ملتذّات بصری و سمعی و لسانی که از حدّ اعتدال خارج است خود را دائماً به این مصونیّت و ملکۀ تقوی نزدیک میکند و به مقام انسانیّت که حقّ انسان است میرسد؛ آن انسانیّتی که لذّات حیوانی را درخور روزی خود نمیداند و رزق خود را از مقام شامخ أبیتُ عِندَ رَبِّی یُطعِمُنی و یَسقینِی[5] میگیرد. و لذا باید دانست که حقیقت روزه نه فقط امساک در خوردن و آشامیدن و امثال آنهاست، بلکه امساک جوارح و اعضاء از جمیع بدیها و تجاوزات و امساک دل از غیر توجّه به خدا [است].
أمیرالمؤمنین علیه السّلام میفرماید:
کَم مِن صائِمٍ لَیسَ لَهُ مِن صیامِهِ إلاّ الجُوعُ و الظَّمَاُ، و کَم مِن قائِمٍ لَیسَ لَهُ مِن قیامِهِ إلاّ السَّهَرُ و العَناءُ، حَبَّذا نَومُ الأکیاسِ و إفطارُهُم![6]
«چه بسیار روزه داری که بهره از روزه خود ندارد جز تشنگی، و چه بسیار بپاخیزانی در شب که بهرهای از قیام خود ندارند جز بیداری و رنج، بَه بَه از خواب زیرکان و بَه بَه از إفطار آنها!»هو العلیم
اهمیت روزه درتحصیل ملکه تقوی
تفسیر آیه:
یا ایها الذین امنوا کتب علیکم الصیام
کما کتب علی الذین من قبلکم لعلکم تتقون.
شما فرض کنید: ما با علم جَفْر و رَمْل صحیح به دست آوردیم که ظهور آن حضرت در یک سال و دو ماه و سه روز دیگر خواهد بود. در این صورت چه میکنیم ؟ وظیفۀ ما چیست ؟ وظیفۀ ما تهذیب و تزکیه و آماده کردن نفس امارّه است برای قبول و فداکاری و ایثار.
ما هیمشه مأمور بدین امور هستیم؛ و پیوسته باید در صدد تهذیب و تزکیۀ نفس